Pływanie i piłka nożna – czy taki zestaw ćwiczeń jest korzystny dla dzieci?

Pływanie jest fundamentalną aktywnością fizyczną wśród dzieci i młodzieży. A czy nauka pływania może iść w parze z piłką nożną? 

Malejąca sprawność fizyczna u dzieci i młodzieży

Każdego dnia w środkach masowego przekazu uderza w nas ogrom wiadomości, które staramy się brać pod uwagę w życiu codziennym. Specjaliści przekrzykują się w swoich przekonaniach i starają się pokazać swój punkt widzenia. W przypadku sportu dzieci i młodzieży naukowcy wyciągnęli jeden wspólny mianownik – sprawność fizyczna wśród dzieci i młodzieży jest na coraz niższym poziomie.

Regularne badania prowadzone przez Akademię Wychowania Fizycznego w Poznaniu wskazują, że dzieci i młodzież są w dzisiejszych czasach wyższe i cięższe niż w poprzednich latach, a ich poziom wydolności uległ zmniejszeniu. Na całe szczęście w ostatnich badaniach, które przeprowadzono w 2016 roku i porównano je do tych samych badań z 2006 roku, wyniki te zaczynają się zacierać, co jest prawdopodobnie spowodowane prawidłowym odzewem rodziców na kampanie społeczne, takie jak ,,Stop zwolnieniom z WF-u” itp.

Nie należy jednak spoczywać na laurach, a wręcz powinno się dążyć do zdrowej równowagi pomiędzy zwiększaniem sprawności fizycznej naszych pociech a rozwojem ich sprawności umysłowej.

Przyzwyczajeni do chodzenia i mówienia, ale nienauczeni biegania

Kiedy rodzi się dziecko, następuje u niego bardzo intensywny proces wzrastania i rozwoju. Z początku dużo śpi, aby później powoli podnosić główkę, przetaczać się, siadać, chwytać, aż w końcu zaczyna wstawać i mówić. Jako rodzice, przyzwyczailiśmy się do takiej kolejności rzeczy. Zapomnieliśmy jednak, że ten rozwój fizyczny tak naprawdę nie ma końca, a zmiany biologiczne zachodzą w naszym ciele cały czas i potrzebują stymulacji.

Dla uproszczenia można powiedzieć, że ciało człowieka dostosowuje się do potrzeb użytkownika. Oznacza to tyle, że kiedy ćwiczymy i angażujemy się fizycznie, organizm staje się mocniejszy, bo przystosowuje się do kolejnych wysiłków. Działa to również w drugą stronę, co oznacza, że przy braku ćwiczeń nasze mięśnie nie będą się rozbudowywały, bo nie mają najzwyczajniej w świecie potrzeby. Są traktowane jako balast. Problemy zaczynają się jednak pojawiać, kiedy muskulatura jest na tyle słaba, że nie jest w stanie utrzymywać nawet poprawnej postury ciała, prowadząc do dalszych konsekwencji zdrowotnych.

Najlepszym przykładem takich konsekwencji są astronauci, którzy podczas misji kosmicznych spędzają mnóstwo czasu na ćwiczeniach fizycznych. Brak grawitacji, traktowanej jako obciążenie dla normalnego człowieka, prowadzi do stopniowego zaniku mięśni, co skutkuje trudnościami w zwyczajnym przemieszczaniu się po powrocie na Ziemię. Bez aktywności fizycznej po każdej misji musieliby przechodzić długą i ciężką rehabilitację.

Czy wiesz, że...?

...dowiedziono naukowo bezpośredni związek pomiędzy poziomem sprawności fizycznej a wynikami w nauce u dzieci w młodszym okresie szkolnym? Jak się okazuje, uczniowie z nieco niższą sprawnością trudniej adaptują się do nowych warunków panujących w szkole i gorzej integrują z rówieśnikami.

Reakcja na podłoże, czyli nasza ukryta siła

Mało kto zdaje sobie sprawę, jakie siły jest w stanie znieść organizm człowieka. Z pewnością zdziwiłoby pewnie wielu czytelników, kiedy usłyszeliby, że ich kolana codziennie przenoszą wiele ton. Średnio podczas zwykłego chodu, przy każdym kroku, na nasz staw kolanowy działają siły ponad dwukrotnie większe niż nasza masa ciała. Trzecia zasada dynamiki Newtona mówi nam jasno: ta siła, którą skierujemy w podłoże, odda ją. Działa ona jednak nie tylko na stopę i kolano, ale na cały łańcuch biomechaniczny, którym jest nasze ciało.

W związku z takimi wartościami, dziecko, które dopiero się rozwija, musi otrzymywać odpowiedni bodziec, który pozwoli na holistyczny rozwój aparatu mięśniowego i zniesienie codziennych obciążeń. I tak się dzieje, tylko często tego nie zauważamy, ponieważ takim bodźcem dla dziecka nie jest zaawansowany trening sportowy, a… zabawa! Nic dziwnego, że nasze potomstwo to żywe wulkany energii, które mogłyby całymi dniami się bawić. Ich organizm wręcz pragnie stymulacji, którą zapewnimy przez wspólną zabawę lub zajęcia dodatkowe.

Niestety rozwój technologiczny i postęp cywilizacyjny doprowadziły do konkurencyjnego źródła zainteresowania – elektroniki. O ile nie ma nic złego w wykorzystywaniu technologii, o tyle należy pamiętać, że granie na telefonie czy oglądanie kreskówek nie zapewni naszym pociechom odpowiednich bodźców do rozwoju fizycznego, a – jak wspomnieliśmy wcześniej – dzieci są coraz większe i cięższe, więc muszą do tego w pewnym sensie się zaadaptować. A na to wszystko potrzeba czasu i cierpliwości.

Czy mały piłkarz może dużo pływać?

Wielu rodziców stawia sobie często pytanie: ,,Na jakie zajęcia dodatkowe zapisać naszego syna / naszą córkę?” Na szczęście, często wybór pada właśnie na zajęcia fizyczne. Wówczas jednak powstaje dylemat: jaki sport lub zajęcia będą najodpowiedniejsze? Jeżeli stoją Państwo przed takim wyborem, możemy z całą pewnością i dumą odpowiedzieć, że każde zajęcia, które będą ciekawe dla dziecka i zaangażują je fizycznie, są świetnym wyborem!

W tej części artykułu zaproponujemy jednak rozwiązanie uniwersalne i bardzo popularne oraz wyjaśnimy, dlaczego właśnie na te dyscypliny warto zwrócić uwagę.

Piłka nożna dla dzieci

Piłka nożna to sport bez wątpienia wielowymiarowy. Wystarczy spojrzeć tylko na światowej klasy zawodników i przyjrzeć się dokładniej temu, co właściwie robią na boisku. Ciągłe zmiany kierunku, sprinty, dobiegi, strzały i podania są z całą pewnością imponujące. A wszystko to dzieje się przez minimum 90 minut. Oczywiście podopieczni, którzy dopiero zaczynają stawiać kroki w futbolowym świecie, będą wprowadzani stopniowo w tę wspaniałą dyscyplinę poprzez gry, zabawy i wsparcie trenerów.

To, co jednak należy uznać za istotne, to fakt, że ruchy, które wymieniliśmy, odbywają się w wielu płaszczyznach z różną intensywnością. Aparat ruchu dziecka wręcz pochłania wszystkie bodźce, które otrzymuje na boisku, co przekuwa się później bezpośrednio na wysoki poziom sprawności fizycznej. Dodatkowo obecność okrągłego i atrakcyjnego obiektu, jakim jest piłka, motywuje małych zawodników i zachęca do regularnych zajęć.

Oczywiście oprócz samej charakterystyki tej dyscypliny, warto wymienić dodatkowe plusy zapisania dziecka na zajęcia piłki nożnej:

• Uczy się podstawowej rywalizacji i interpretacji własnych emocji.
• Poznaje nowych kolegów i nowe koleżanki.
• Tworzy wraz z innymi dziećmi grupę społeczną, która raz zawiązana, może przetrwać wiele lat.
• Zyskuje pasję, która wypełnia czas wolny i pozwala na samorealizację.
• Uczy się samodzielności.
• Poznaje swoje możliwości i poczucie własnej wartości.
• Czerpie satysfakcję z zajęć i zabaw związanych z piłką.

Nauka i szkoła pływania dla dzieci

O ile podczas zajęć na boisku dziecko stąpa twardo po ziemi, o tyle sytuacja na niecce basenowej nieco się odwraca. Podczas pływania jesteśmy zanurzeni w cieczy, która wpływa wielorako na nasz organizm. Przede wszystkim środowisko wodne może przybierać różne formy przez podświetlenie, kształt basenu oraz obiekty dodatkowe, co wzmaga motywację i zainteresowanie wśród dzieci. Oprócz tego woda ma zwiększoną pojemność cieplną, co oznacza, że odprowadza ciepło z organizmu, zwiększając tym samym wydatek energetyczny. Dodatkowo wieloletnie pływanie zwiększa pojemność życiową płuc oraz pozytywnie wpływa na układ krążenia, który pracuje nieco inaczej podczas pływania.

Sama praca w wodzie wygląda zupełnie inaczej, ponieważ woda wpływa na nasz ośrodkowy układ nerwowy, poprawiając samopoczucie i koordynację nerwowo-mięśniową. Co więcej, to środowisko wszechstronnie wpływa na mięśnie szkieletowe oraz stymuluje wzrost kości.

Dziecko potrzebuje umiejętności pływania nie tylko ze względu na zdrowie, ale również przez wzgląd na praktyczność w późniejszych latach oraz naukę bezpieczeństwa i zachowania rozsądku w środowisku wodnym. Jesteśmy w takim razie nie tylko w stanie zapisać pociechę na zajęcia przydatne, ale i wychowawcze, które odbywać się będą poprzez zabawę i poznawanie własnych możliwości.

Jakie więc plusy można przypisać pływaniu?

• Pozwala na holistyczny rozwój całego ciała.
• Zachęca do nabywania praktycznych umiejętności sportowych.
• Uczy podejmowania wyzwań i walki z własnymi lękami.
• Tak jak i w przypadku piłki nożnej, może stać się pasją na lata.
• Pomaga zapobiegać wielu chorobom cywilizacyjnym XXI wieku, takim jak np. otyłość.
• Uczy myślenia przestrzennego i orientacji w położeniu własnego ciała.
• Działa relaksująco i angażuje do wzmożonego wysiłku.
• Zajęcia są bardzo krótkie, ale ogromnie satysfakcjonujące.

Dzieci wprost rozpiera energia, którą muszą w jakiś sposób spożytkować, a na ich organizm codziennie działa wiele czynników, z którymi muszą sobie poradzić. Zapewnienie im odpowiednich bodźców przez zabawę połączoną z nauką praktycznych umiejętności gwarantuje u nich nie tylko lepsze radzenie sobie z wyzwaniami i samodzielność, ale także pewność siebie w późniejszym, dorosłym życiu. 

Piłka nożna w połączeniu z zajęciami pływania, wprowadzane powoli do życia małego sportowca, zapewnią odpowiedni rozwój fizyczny naszym pociechom oraz uśmiech na ich i naszych twarzach, kiedy zobaczymy pierwsze sukcesy i przepłynięte baseny.

Pamiętajmy jednak o tym, że we wszystkim liczy się umiar i zdrowy rozsądek, a nasze wsparcie w codziennym poznawaniu świata przez dziecko jest kluczowe w procesie dojrzewania.

Bibliografia:

1. Knee joint forces: prediction, measurement, and significance – Darryl D.; D’Lima; Benjamin J. Fregly; Shantanu Patil; Nikolai Steklov; Clifford W. Colwell, Jr.
2. Kalendarz rozwoju dziecka
3. Muscle atrophy in patients receiving hemodialysis: Effects on muscle strength, muscle quality, and physical function – Kirsten L. Johansen; Tiffany Shubert; Julie Doyle; Brian Soher; Giorgos K. Sakkas; Jane A.Kent-Braun.
4. The assessment of fitness and physical activity in school children with excessive and normal weight Aldona Kubusiak-Słonina; Joanna Grzegorczyk; Artur Mazur.
5. Konspekt pracy doktorskiej – Trendy sekularne rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci z regionu Wielkopolski w kolejnych dekadach od 1986 do 2016 w świetle wybranych zmian środowiskowych – mgr Sylwia Bartkowiak.
6. Kryteria oceny rozwoju motorycznego uczniów szkół podstawowych – Roczniak W.; Babuska - Roczniak M.; Roczniak A.; Roczniak R.G.
7. Diagnostic instruments for assessing early motor development in child physiotherapy – Ewa Gajewska.
8. Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju morfologicznego – Juliusz Migasiewicz AWF Wrocław.
9. The effect of biological maturity status on ground reaction force production during sprinting – Colyer SL; Nagahara R.; Takai Y; Salo AI. T
10. Nauczanie pływania dzieci w młodszym wieku szkolnym – K. Pietrusik; K. Wochna.